14 Σεπτεμβρίου. Παράδοση και Ιστορία
Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας με τον οποίο, κατά παράδοση και λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών, αρχίζει το «γεωργικό» έτος, μια σειρά δηλαδή αγροτικών εργασιών προετοιμασίας για την καλλιέργεια της γης. Αυτός ο μήνας δεν χαρακτηρίζεται για την πληθώρα των εορτών. Μόνο μία μεγάλη δεσποτική εορτή επισκιάζει όλες τις άλλες μικρογιορτές. Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Ας ρίξουμε μια ματιά στα ιστορικά γεγονότα, που συνδέονται με αυτή τη μεγάλη φθινοπωρινή γιορτή.
Βρισκόμαστε στο έτος 326 στην Ιερουσαλήμ. Η αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, που βρισκόταν εκεί, προέβη σε ανασκαφές, οι οποίες οδήγησαν στην εύρεση του Τιμίου Σταυρού, του σταυρού δηλαδή που σταυρώθηκε ο Χριστός. Τεμάχιό του έστειλε στην Κωνσταντινούπολη και το υπόλοιπο τοποθέτησε στον Ναό της Αναστάσεως, που έκτισε πάνω από τον ευρεθέντα τάφο του Χριστού. Το γεγονός αυτό της τοποθέτησης (Υψώσεως) εορτάζεται από την Εκκλησία (ορθόδοξη και καθολική) στις 14 Σεπτεμβρίου και είναι μία βασική δεσποτική (ακίνητη) εορτή του ετήσιου εορταστικού ημερολογιακού κύκλου. Γύρω από την εύρεση του Τίμιου Σταυρού δημιουργήθηκε μια σειρά παραδόσεων, εκ των οποίων μία λέει πως υποδείχτηκε η θέση Του από φυτρωμένο βασιλικό και άλλη πως αναστήθηκε μια ευσεβής γυναίκα, όταν την τοποθέτησαν πάνω σ΄ αυτόν…
Την ίδια ημέρα εορτάζεται και άλλο ένα γεγονός που έχει σχέση με τον Τίμιο Σταυρό και έλαβε χώρα αιώνες αργότερα. Πρόκειται για τους νικηφόρους πολέμους που διεξήγαγε ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος εναντίον των Περσών, από το 621 μέχρι το 629. Θα σταθούμε σ΄ αυτό το σημείο για να δούμε τα γεγονότα από κοντά.
Ο Ηράκλειος, την εποχή της ανόδου του στον θρόνο (610), βρήκε τη Βυζαντινή αυτοκρατορία σε εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση. Οι Πέρσες απειλούσαν από την Ανατολή, οι Σλάβοι και οι Άβαροι από τον Βορά, ενώ στο εσωτερικό της χώρας επικρατούσε τέλεια αναρχία, με διαλυμένη κυριολεκτικά την οικονομία και άδεια τα ταμεία του κράτους.
Οι Πέρσες, εκμεταλλευόμενοι αυτή την κατάσταση, από το 611 μέχρι το 614 κατάλαβαν με πολεμικές επιχειρήσεις διαδοχικά τη βυζαντινή επαρχία της Συρίας, τις μεγάλες πόλεις Αντιόχεια και Δαμασκό και στη συνέχεια πολιόρκησαν την Ιερουσαλήμ, την οποία κυρίευσαν. Όπως αναφέρεται «οι σατανικοί εχθροί μπήκαν στην πόλη με μια μανία που έμοιαζε με την λύσσα εξαγριωμένων θηρίων ή ερεθισμένων δράκων». Λεηλάτησαν την πόλη, κατέστρεψαν και πυρπόλησαν τους χριστιανικούς ναούς και τους γύμνωσαν από τα κειμήλια. Πολλοί θησαυροί της Ιερουσαλήμ μεταφέρθηκαν στην Περσία και ένα από τα πολυτιμότερα λατρευτικά λείψανα της Χριστιανοσύνης, ο Τίμιος Σταυρός, μεταφέρθηκε στην πρωτεύουσά τους την Κτησιφώνα (κοντά στη Βαγδάτη).
Το τελευταίο πλήγωσε βαθιά το θρησκευτικό συναίσθημα των Χριστιανών και άρχισε να καλλιεργείται μέσα τους κάτι, μια ιδέα σταυροφορίας, που κορυφώθηκε λίγα χρόνια αργότερα με την εκστρατεία του Ηρακλείου εναντίον των Περσών.
Ο αυτοκράτορας για να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις σε χρήματα, κατέφυγε στους θησαυρούς των εκκλησιών και έτσι έκοψε μεγάλο αριθμό χρυσών και ασημένιων νομισμάτων, γεγονός που του έδωσε τη δυνατότητα της στρατολόγησης και εκπαίδευσης ικανού και αξιόμαχου στρατού.
Ο Ηράκλειος, μόλις προετοίμασε καλά το εκστρατευτικό σώμα, εισβάλλει στο εσωτερικό της Περσίας και μετά από μια σειρά σκληρών μαχών, κατατρόπωσε και διέλυσε κυριολεκτικά τους Πέρσες. Υποχρέωσε τον βασιλιά τους να συνθηκολογήσει, να υπογράψει διαρκή ειρήνη και να επιστρέψει στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία τα εδάφη της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου, καθώς και τον Τίμιο Σταυρό. Μετά ο Ηράκλειος με τον στρατό του επέστρεψε θριαμβευτής το 629 στην Κωνσταντινούπολη, όπου τους υποδέχτηκαν με φρενήρεις εκδηλώσεις χαράς οι κάτοικοι της πόλης.
Την επόμενη χρονιά, το 630, ο Ηράκλειος μετέβη στην Ιερουσαλήμ, όπου ο ίδιος βαστάζοντας τον Τίμιο Σταυρό στους ώμους του, ανυπόδητος και απλά ντυμένος τον έστησε (ανύψωσε) στην παλιά του θέση στο Ναό της Αναστάσεως σε μεγαλοπρεπή τελετή, γεγονός που έγινε δεκτό με πανηγυρισμούς χαράς και αγαλλίασης από όλον τον χριστιανικό κόσμο, σε Ανατολή και Δύση. Ο πάπας της Ρώμης, μάλιστα, διέταξε να τελεσθούν σε όλη την Ιταλία μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις. Ακόμη και ο βασιλιάς των Ινδιών, γράφει ο ιστορικός Θεοφάνης, έστειλε στον Ηράκλειο τα συγχαρητήριά του μαζί με μια μεγάλη ποσότητα πολύτιμων λίθων («…συγχαρίκεια τω Ηρακλείω μαργαρίτας και λίθους τιμίους ικανούς».
Αυτά, λοιπόν, τα δύο γεγονότα που απέχουν μεταξύ τους τρεις αιώνες, αλλά σχετίζονται με το ίδιο αντικείμενο, τον Τίμιο Σταυρό, εορτάζουμε κάθε χρονιά στις 14 Σεπτεμβρίου. Ας γνωρίζουμε και λίγο την Ιστορία μας!
Και σήμερα; Η πιο γνωστή ενασχόληση τον μήνα Σεπτέμβριο είναι ο τρύγος. Οι «γιορτές του κρασιού» είναι σήμερα από τις πιο διαφημισμένες τουριστικές ατραξιόν των αμπελουργικών περιοχών, Ελλάδας και Κύπρου, που προσελκύουν δεκάδες χιλιάδες επισκεπτών, οι οποίοι γεύονται τα μεθυστικά δώρα του Διονύσου!
Βλέπε επίσης εφημερίδα www.trigono.info
